Język mówiony a pisany i konstruowanie wypowiedzi pisemnych

Język jakim posługują się współcześni uczniowie jest specyficzny, co wynika z faktu, że internet towarzyszy im właściwie od początku życia. W ich przypadku antagonizm “język mówiony a pisany” przestaje być tak wyraźny jak do tej pory. Komunikacja wirtualna sprawiła, że język pisany bardzo zbliżył się do mowy  za sprawą swojego zwięzłego, często improwizowanego charakteru oraz szybkiego tempa. W internetowych dyskusjach czy rozmowach podstawą jest przekaz, nie forma. Rodzi to obawę, że jakość komunikacji w internecie wpłynie na konstruowanie wypowiedzi pisemnych w szkole, czy też brak koncentracji na standardowym przekazie językowym. Chociaż badania wskazują, że internet nie obniża kompetencji współczesnych uczniów, warto wiedzieć, jak pracować z nowym pokoleniem, by osiągać najlepsze efekty, odpowiadać na jego potrzeby i wzbudzać zainteresowanie prezentowanymi treściami. Dobrym pomysłem jest wykorzystanie nietradycyjnych form pracy takich jak  memy, czyli obrazki z komentarzami, powieść hipertekstowa, czy sketchnoting. Zachęcają one do aktywizacji uczniów na lekcji, czytania lektur czy kreatywnego konstruowania wypowiedzi pisemnych. 

Obrazki z komentarzami, czyli memy na lekcjach języka polskiego

Memy w formie obrazków z komentarzem to nieodłączny element współczesnego internetu. Często mają one charakter humorystyczny, jednak zdarza się, że poruszają poważniejsze kwestie związane z krytyką i autokrytyką, a czasami wykorzystywane są nawet w dyskusjach światopoglądowych. Świetnie sprawdzają się podczas lekcji jako forma pracy z lekturą. By poprowadzić lekcję z memami najlepiej wybrać lekturę, do której powstała adaptacja filmowa. Warto zacząć od wyświetlenia dowolnego obrazka, następnie przedyskutować temat zajęć, zlecić uczniom np. stworzenie artykułu prasowego o wydarzeniach z książki i sprawdzić poszczególne prace. Następne kroki to omówienie formy memów i podzielenie klasy na grupy. Każda grupa otrzymuje zadanie stworzenia obrazka z komentarzem do przedstawionych wcześniej artykułów prasowych, które po weryfikacji nauczyciela są wyświetlane na dużym ekranie i omawiane na forum. Aktywizacja uczniów na lekcji związanej z memami przebiega w bardzo naturalny sposób.

Powieść hipertekstowa, czyli lektura dla opornych

Ciekawą alternatywą dla tradycyjnych lektur jest powieść hipertekstowa, która bardzo dobrze sprawdza się, w przypadku książek uważanych przez uczniów za zbyt długie. Jest to forma powieści, która odbiega od standardowej linearnej formy, bazująca na odsyłaczach do innych miejsc w tekście oraz nielinearności. Powieść hipertekstowa może być odczytywana na wiele sposobów, przy czym nie jest tu konieczne jasne określenie jej początku i końca. Podczas pracy z taką powieścią czytelnik tworzy w swojej głowie obrazy mające charakter złożony, wielopostaciowy i skojarzeniowy. Wśród zalet formy, jaką jest powieść hipertekstowa wymienić należy dynamiczną symulację aktywności mózgu oraz świeżość i element zaskoczenia, jak się w niej często pojawia.

Kreatywne notatki - sketchnoting

Aktywizacja uczniów na lekcji polskiego może odbywać się także za pośrednictwem sketchnotingu, będącego wizualną formą powtarzania materiału lub treści lektur przez sprawdzianami czy egzaminami. Polega on na wspomaganiu zapamiętywania przez ujęcie zdobytych informacji w postaci wizualnej pod postacią rysunków, szkiców, czy dowolnie tworzonych znaków i pisma ręcznego. Sketchnoting ma wartość edukacyjną i rozrywkową, przy czym wcale nie wymaga wyjątkowych zdolności plastycznych. Wizualne notowanie to twórcza forma, która zachęci uczniów do większego zaangażowania się w przekazywane treści. Rysunki powinna cechować prostota i pomysłowość. Sketchnoting jest tak efektywny, ponieważ wykorzystuje naturalną ludzką tendencję do myślenia obrazami.

V Uroczysty Kongres Polonistów i Bibliotekarzy

Doskonałą okazją, by poszerzyć swoją wiedzę na temat pracy ze współczesnym pokoleniem uczniów jest V Uroczysty Kongres Polonistów i Bibliotekarzy, którego tematem przewodnim jest “Kształcenie funkcji komunikacyjnej języka polskiego wobec przemian technologizacyjnych i cyfryzacyjnych”. Podczas wydarzenie zostaną omówione kwestie takie jak różnice między współczesnym językiem mówionym a pisanym, nauka poprawnego konstruowania wypowiedzi pisemnych, czy skuteczne spoosby na omawianie lektur. Uczestnicy kongresu dowiedzą się także, jak wykorzystać potencjał memów, sketchnotingu czy powieści hipertekstowych. Zachęcamy do bliższego zapoznania się z programem wydarzenia!